سونوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که از امواج فراصوت استفاده میکند و به دلیل عدم استفاده از اشعه، بیخطر محسوب میشود. این امواج در محدوده شنوایی انسان نیستند و در طول فرآیند سونوگرافی، تنها ارتعاشاتی روی پوست حس میشود که معمولاً ناراحتکننده نیست.هر مادهای دارای مقاومت صوتی خاصی است که بر اساس آن، مواد مختلف مانند استخوان و آب واکنش متفاوتی به ارتعاشات نشان میدهند. برای به دست آوردن تصاویر با کیفیت در سونوگرافی، از ماده مخصوصی به نام ژل سونوگرافی استفاده میشود که مقاومت صوتی مناسبی دارد. در ادامه همانطور که پیش تر با دیگر تجهیزات پزشکی مانند کاغذ حرارتی آکاردئونی آشنا شدیم ، با ژل سونوگرافی بیشتر آشنا میشوید.
ژل سونوگرافی به عنوان یک ماده مهم در فرآیند سونوگرافی مورد استفاده قرار میگیرد. این ژل که معمولاً بر پایه آب تهیه میشود، به منظور تسهیل انتقال امواج صوتی از دستگاه سونوگرافی به بدن بیمار و کاهش انعکاس ناخواسته استفاده میشود. ژل سونوگرافی به ایجاد یک سطح صاف و هموار بین پروب دستگاه و پوست بیمار کمک میکند و از ایجاد حبابهای هوا که میتوانند تصویر نهایی را تحت تأثیر قرار دهند، جلوگیری میکند. همچنین، این ژل دارای خواص ضد حساسیت بوده و برای استفاده بر روی پوست بی خطر است.
کاربرد اصلی ژل سونوگرافی در پزشکی و برای تشخیص بیماریها، بررسی اندامهای داخلی و پایش رشد جنین در دوران بارداری است. در حوزه دامپزشکی نیز این ژل برای بررسی وضعیت سلامتی حیوانات به کار میرود. با وجود اینکه ژل سونوگرافی معمولاً بی رنگ و بی بو است، اما برخی از انواع آن دارای عطر مناسب برای تسهیل در استفاده و جلوگیری از بوی نامطبوع هستند. این ماده به راحتی قابل شستشو از سطح پوست بوده و هیچگونه باقیماندهای به جا نمیگذارد.
با توجه به اهمیت استفاده از ژلهای سونوگرافی استاندارد در حفظ کیفیت تصاویر و ایمنی بیماران، توصیه میشود همواره از محصولات تایید شده توسط سازمانهای معتبر استفاده کنید. انتخاب ژل مناسب میتواند تفاوت چشمگیری در دقت تشخیص و کیفیت تصویر حاصل از سونوگرافی ایجاد کند. بدین منظور، همواره به تاریخ انقضاء و شرایط نگهداری محصول توجه کنید تا بهترین عملکرد را از آن به دست آورید.این مطلب با همکاری کارشناسان فنی شرکت اسپیداد، تأمینکننده رسمی تجهیزات پزشکی و لوازم سونوگرافی، تدوین شده است. تیم ما با بیش از ۱۰ سال تجربه در حوزه تجهیزات تصویربرداری پزشکی، تلاش میکند تا محتوایی دقیق، بهروز و بر اساس منابع معتبر علمی در اختیار شما قرار دهد.
پیش از این گفته بودیم که ابزارهای پزشکی مانند کاغذ نوار قلب چیست ، در ادامه خواهیم گفت که ژل سونوگرافی چیست؟ قبل از اینکه سونوگرافی که فردی متخصص در استفاده از تجهیزات تصویربرداری و سونوگرافی است، فرآیند اسکن را آغاز کند، یک لایه نازک از ژلی بیرنگ بر روی ناحیه مورد نظر قرار میدهد. ژل سونوگرافی، که به عنوان ژل التراسونیک نیز شناخته میشود، معمولاً بر پایه آب بوده و به عنوان یک روانکننده (لوبریکانت) در تمامی مراحل سونوگرافی عمل میکند. این ژل به ایجاد تصاویری بزرگتر و واضحتر از ناحیه اسکنشده کمک میکند.
ژلهای مورد استفاده در سونوگرافی معمولاً حاوی پلی آکریل آمید (Polyacrylamide) یا محصولات فرعی دیگر هستند که تحت فرآیند الکتروفورز قرار میگیرند. این فرآیند، که به عنوان کاتافورسیس نیز شناخته میشود، به جداسازی ماکرومولکولها کمک میکند و یکی از روشهای رایج در بیوشیمی محسوب میشود. این نوع ژل برای سونوگرافر و بیمار بیخطر و غیرسمی است.
ضرورت استفاده از ژل سونوگرافی چیست؟قبل از هر چیزی باید بدانید که ژل سونوگرافی ژل اولتراسونیک متفاوت است اما هردو مادهای هدایتکننده هستند که بین پوست و مبدل سونوگرافی قرار میگیرند تا از ایجاد فضای هوا جلوگیری کرده و کیفیت تصویر را بهبود بخشند. این ژل نقش مهمی در انتقال امواج فراصوت دارد، زیرا هوا مانع عبور این امواج میشود. به همین دلیل، در برخی موارد مانند سونوگرافی بارداری، پر بودن مثانه به همراه استفاده از ژل، وضوح تصویر را افزایش میدهد.
ژل سونوگرافی یک ماده رسانا است که به عنوان واسطهای بین پروب دستگاه سونوگرافی و پوست بیمار عمل میکند. این ژل با پر کردن فضاهای هوایی میان پوست و پروب، انتقال امواج صوتی را تسهیل کرده و به تولید تصاویری واضح و دقیق کمک میکند.
در بررسیهای انجامشده در چند مرکز تصویربرداری تهران، استفاده از ژل سونوگرافی با ویسکوزیته بالا باعث افزایش وضوح تصویر در سونوگرافی ناحیه شکمی تا حدود ۱۵٪ شد. همچنین ژلهای دارای پایه آبی خالص، کمترین میزان حساسیت پوستی را در بیماران گزارش کردند. این نتایج نشان میدهد انتخاب برند معتبر و توجه به ترکیبات ژل تأثیر مستقیمی بر دقت تشخیص پزشک دارد.
ژل سونوگرافی عمدتاً از آب و پروپیلن گلیکول تشکیل شده است و در برخی موارد، رنگدانههایی نیز به ترکیب آن اضافه میشود. این ژل دارای بافت چسبنده و خاصیت خنککنندگی است که هنگام تماس با پوست، دمای بدن را جذب کرده و حس خنکی ایجاد میکند.
حدود ۸۰ درصد ترکیب ژل سونوگرافی را آب تشکیل میدهد که به همین دلیل، حلالیت بالایی دارد. این ویژگی باعث میشود ژل بهراحتی روی پوست پخش شود و در عین حال، از ایجاد فاصله هوا بین پوست و دستگاه سونوگرافی جلوگیری کند.
چسبندگی این ژل مانع از سر خوردن آن روی پوست شده و امکان تصویربرداری دقیقتر را فراهم میکند. همچنین، این ماده بیضرر و بدون عوارض جانبی است و علاوه بر کاربردهای پزشکی، در معاینات زنان و تشخیص عفونتهای واژینالی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
ژلهای سونوگرافی بسته به کاربردشان به سه دسته ژلهای معمولی، ژل پلیژل برای سونوگرافی و ژلهای تخصصی تقسیم میشوند.
ژل پلیژل برای سونوگرافی بر پایه آب و پروپیلن گلیکول ساخته شده و حدود ۹۰ درصد ترکیب آن را آب تشکیل میدهد. خاصیت خنککنندگی آن باعث جذب دمای بدن شده و حس سردی ایجاد میکند، به همین دلیل برخی مراکز پزشکی قبل از استفاده آن را گرم میکنند. همچنین، چسبندگی بالا مانع از سر خوردن ژل روی پوست شده و امکان پاک شدن آسان را فراهم میکند.
ژلهای تخصی سونوگرافی را میتوان در دستهبندی زیر ارائه داد:
این ژلها بیخطر و غیرسمی بوده و در حجمهای مختلف عرضه میشوند.
ژل سونوگرافی نقش مهمی در بهبود کیفیت تصویربرداری پزشکی دارد و در تخصصهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد ژل در تصویربرداری سونوگرافی و سایر حیطههای درمانی را در ادامه بخوانید:
این ژلها بسته به نوع کاربرد، در تخصصهای مختلف پزشکی مورد استفاده قرار میگیرند. کاربرد ژل در تصویربرداری سونوگرافی بسیار قابل توجه است.
رعایت اصول صحیح در استفاده و نگهداری از ژل سونوگرافی بسیار مهم است. به همین دلیل، توجه به نکات زیر هنگام استفاده از این ژلها ضروری است:
انتخاب ژل سونوگرافی باکیفیت اهمیت زیادی دارد؛ زیرا این محصول در تماس مستقیم با پوست قرار میگیرد و باید سازگار با انواع پوست و بدون ایجاد حساسیت باشد. ژل سونوگرافی باکیفیت از ویژگیهایی برخوردار است که هنگام خرید باید به آنها توجه کنید. در ادامه به ویژگیهای کلیدی ژل سونوگرافی اشاره کردهایم:
برای خرید ژل مخصوص دستگاه سونوگرافی، توجه به ترکیبات، غلظت و اعتبار برند تولیدکننده ضروری است. جومو یکی از برندهای معتبر ایرانی در تولید ژل سونوگرافی است که محصولات خود را تحت کنترل کیفیت دقیق عرضه میکند. این برند علاوه بر تأمین سریع محصولات، مشاوره رایگان خرید را نیز ارائه میدهد تا مشتریان بتوانند بهترین مارک ژل سونوگرافی را انتخاب کنند.
نکته بسیار مهم : اطلاعات ارائهشده در این مقاله صرفاً برای افزایش آگاهی عمومی درباره نحوه استفاده و انتخاب ژل سونوگرافی است و بهعنوان توصیه پزشکی تلقی نمیشود.
اسپیداد با تکیه بر تجربه صنعتی و همکاری با تولیدکنندگان معتبر، تلاش دارد تا محتوایی علمی، دقیق و بیطرف ارائه دهد.
آیا ژل سونوگرافی قابل شستشو است؟
بله، اکثر ژلها پایه آبی دارند و بهراحتی با دستمال یا آب ولرم پاک میشوند.
ژل سونوگرافی تا چه مدت قابل نگهداری است؟
معمولاً بین ۲ تا ۳ سال، به شرطی که درب بطری کاملاً بسته و در دمای اتاق نگهداری شود.
آیا میتوان از ژلهای غیرپزشکی بهجای ژل سونوگرافی استفاده کرد؟
خیر، این کار باعث تداخل امواج صوتی و افت کیفیت تصویر میشود و ممکن است به پروب دستگاه آسیب بزند
ژل سونوگرافی یک ماده هدایتکننده امواج فراصوت است که نقش مهمی در افزایش وضوح تصویربرداری پزشکی دارد. این ژلها بسته به کاربردشان، در انواع مختلفی موجود هستند که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند. ژلهای سونوگرافی در حوزه های مختلفی درمانی کاربرد دارند و به دلیل ترکیبات غیرسمی که دارند، هیچ ضرری برای استفادهکنندگان ندارد.
در انتخاب ژل سونوگرافی باکیفیت و با برندهای مطرحی مانند تکنو کارتا باید به عواملی مانند سازگاری با پوست، غلظت مناسب و ماندگاری و تاریخ انقضای ژل سونوگرافی توجه کرد؛ زیرا کیفیت ژل تأثیر مستقیمی بر نتیجه تصویربرداری دارد و میتواند عواقب خطرناکی داشته باشد. اگر سوالی در مورد ژل های سونوگرافی دارید، در کامنتها بپرسید.
ژل اولتراسوند چیست ؟ ژل اولتراسوند یکی از مواد ضروری در فرآیندهای تصویربرداری و درمانی…
کاغذ پزشکی یکی از اجزای کمتر دیدهشده اما بسیار حیاتی در فرآیند تشخیص و درمان…
همانند برچسب چمدان فرودگاهی که در زمان پذیرش مسافران و چمدان آنها برای شناسایی مسافر…
برچسب چمدان فرودگاهی همانند برچسب شناسایی بیمار که مشخصات بیمار را بیان می کند ،…
کاغذ نوار قلب از جمله ابزارهای ضروری در ثبت و تحلیل فعالیتهای الکتریکی قلب است.…
تا حالا به جنس کاغذهایی که در زمان خرید و کشیدن کارت از دستگاه پوز…
View Comments
خب این ژل سونوگرافی که میگن مال چی هست؟ توی درمونگاه همیشه دیدمش اما نمیدونستم دقیقاً چیکار میکنه.ممنون محتوای خوبی بود.
خیلی خوشحالیم که محتوای مقاله براتون مفید بوده
من چند وقتِ پیش یه جایی دیدم نوشته بود این ژلا برای بهتر دیدن تصویر سونوگرافی ضروریه خب چرا اصلاً اینطوریه؟
ژل سونوگرافی در واقع یه مادهی رساناست که بین پروب دستگاه سونوگرافی و پوست قرار میگیره تا امواج صوتی بدون هیچ مانعی منتقل بشن. اگه ژل نباشه، هوا بین پروب و پوست قرار میگیره و چون هوا رسانای خوبی نیست، تصویر واضحی روی مانیتور دیده نمیشه. به همین خاطر استفاده از ژل باعث میشه تصویر اندامها کاملاً شفاف و دقیق نمایش داده بشه
این ژل سونوگرافیه واقعاً میتونه باعث تغییر کیفیت بشه،من نمیفهمم چرا بیژل کار نمیکن؟نه؟
دقیقاً همینطوره
کیفیت تصویر تا حد زیادی به نوع و ضخامت ژل بستگی داره. بدون ژل، امواج بازتاب پیدا میکنن و تصویر تار
راستی این ژل سونوگرافی واقعا کیفیت تصویره بهتر میکنه؟یا الکی میگن فقط واسه تبلیغه؟توی مقالهها چیزای مختلفی نوشته بودن
نه، فقط تبلیغ نیست. ژل نقش واقعی در حذف هوای بین پوست و پروب داره، و همین باعث وضوح و دقت بیشتر در تصویر سونوگرافی میشه.
ژل سونوگرافی که میگید چه فرقی با بقیه ژلها داره؟
تفاوت اصلیش در ترکیب بدون چربی و رسانایی صوتی بالاست. بر خلاف ژلهای آرایشی یا درمانی، این نوع برای کار با دستگاههای تصویربرداری طراحی شده.
من شنیدم ژل سونوگرافی باعث میشه تصاویر واضحتر بشه،ولی چرا بیژل نمیشه؟چیزی توش هست که بدونش نمیشه؟
بیژل نمیشه چون امواج صوتی در هوا پخش میشن و به بدن نفوذ نمیکنن. ژل محیط رسانای صوتی ایجاد میکنه تا امواج با حداقل اتلاف انرژی منتقل بشن
ژل سونوگرافی برای چی دقیقاً استفاده میشه؟من همیشه میشنوم که لازمه ولی نمیفهمم چرا انقدر مهمه؟
برای ایجاد ارتباط مؤثر بین پروب دستگاه و پوست بدن استفاده میشه تا امواج صوتی بدون بازتاب اضافی حرکت کنن. بدون اون، تصویری واضح نخواهیم داشت
این ژل سونوگرافی چیه دقیقا؟خیلی میگن مهمه تو کاربردهاش،ولی من نمیدونم چرا؟
ژل سونوگرافی مایعی شفاف و بیبوئه که پایه آب داره و هیچ ماده مضری توش نیست. هدفش انتقال بهتر امواج صوتیه تا تصویر با جزئیات بالا ثبت بشه.
من دقیقاً متوجه نشدم این ژل سونوگرافی به چه درد میخوره اصلاً چرا باید ازش استفاده کنیم میشه بیشتر توضیح بدین؟ نوشته بودید کاربرداش چیه ولی من همچنان گیجم
سلام دوست عزیز. ژل سونوگرافی کمک میکنه تصویر واضحتری ثبت بشه؛ چون بدون ژل امواج صوتی به پوست نفوذ نمیکنن و تصویر تار میشه. کاربرد اصلیش همین انتقال امواجه.
من راستش همیشه فکر میکردم ژل سونوگرافی فقط یه چیز معمولیه نمیدونستم انقدر کاربرد داره پوستمو حساس کرده بود ولی الان یاد گرفتم بهتر استفاده کنم، کسی تجربه مشابهی داشته؟
سلام. بله برای بعضی افراد ژلهای نامرغوب حساسیت ایجاد میکنن. ژلهای باکیفیت باید بدون بو، بدون رنگ و ضدحساسیت باشن. اگر بخواید چند مدل معتبر معرفی کنم.